Zo lang mogelijk thuis wonen, in de eigen vertrouwde omgeving, het is de wens van vele ouderen. Soms is de zorgvraag echter zodanig dat dit voor de zorgbehoevende oudere of voor de mantelzorger moeilijk wordt. In sommige situaties is het ondanks de steun van mantelzorgers en thuiszorgdiensten onmogelijk om nog langer permanent thuis te wonen.
Vooraleer voor een opname in een woonzorgcentrum te kiezen of in afwachting hiervan, is er vandaag de dag een divers aanbod van thuisondersteunende zorgvormen. Met dit aanbod wenst men voor elke zorgfase een doeltreffend zorgaanbod aan te bieden en in te spelen op de vraag van ouderen om zo lang mogelijk thuis te verblijven.
Woonzorgcentrum
Een woonzorgcentrum is wellicht beter bekend onder de vroegere benaming ‘rusthuis’. In de praktijk is een woonzorgcentrum in de eerste plaats bedoeld voor wie echt niet meer thuis kan wonen. Als er in het woonzorgcentrum woongelegenheden zijn voor ouderen met een zware zorgbehoefte spreekt men van een rust- en verzorgingstehuis (RVT).
Een woonzorgcentrum biedt permanente woonst, opvang, begeleiding en zorg aan ouderen. Voor wie er verblijft, is het woonzorgcentrum een nieuwe thuis. Aan een woonzorgcentrum kan ook een groep van assistentiewoningen, een dagverzorgingscentrum of een centrum voor kortverblijf verbonden zijn.
Assistentiewoningen
In het Vlaams Decreet van maart 2009 spreekt men niet langer over serviceflats maar over een groep van assistentiewoning. Een assistentiewoning vormt een combinatie van zelfstandig wonen met ondersteuning, een garantie van veiligheid en zorg op maat. Indien gewenst en aanwezig kan beroep gedaan worden op gemeenschappelijke diensten zoals maaltijden, poetsdienst, een klusjesdienst enz. In een assistentiewoning is crisiszorg en overbruggingszorg beschikbaar.
Crisiszorg is een interventie in geval van een noodsituatie waarin onmiddellijk zorg wordt geboden. Overbruggingszorg is de aangepaste zorg die aansluit bij crisiszorg en die gedurende een korte periode wordt geboden in afwachting dat de zorg wordt verleend die de bewoner zelf heeft gekozen.
Centrum voor kortverblijf
De zorg voor een zorgbehoevende oudere thuis, dag in dag uit, is een niet te onderschatten opdracht. Soms doet er zich een situatie voor waarin de mantelzorger de dagelijkse zorg niet verder kan zetten, is de mantelzorger toe aan rust of aan een adempauze. Het centrum voor kortverblijf biedt dan een mogelijk oplossing. Ouderen met beperkte of uitgebreide zorgvragen zijn hier tijdelijk te gast en kunnen rekenen op kwalitatieve zorg en begeleiding.
Kortverblijf wordt aangeboden met een maximum van 60 opeenvolgende dagen. Gespreid over een jaar kan men maximaal 90 dagen in hetzelfde woonzorgcentrum verblijven.
Dagverzorgingscentrum
Sommige mensen hebben enkel nood aan opvang, zorg en begeleiding gedurende de dag. Zij kunnen beroep doen op een dagverzorgingscentrum. Een dagverzorgingscentrum biedt aan ouderen de nodige zorg en een zinvolle dagbeste¬ding. Vaak vinden ouderen hier terug sociaal contact met lot- of generatiegenoten. Hoeveel en welke dagen men naar het dagverzorgingscentrum wenst te gaan, wordt zelf bepaald. Het dagverzorgingcentrum zorgt voor vervoer van en naar het centrum. Naast de gewone dagverzorgingscentra is er in Vlaanderen een aanvullende vorm ontstaan, de zogenaamde CADO’s (Collectieve Autonome DagOpvang). CADO’s worden uitgebaat door een erkende dienst voor gezinszorg of thuiszorg.
Herstelverbljf
Mensen die herstellen van een operatie in een ziekenhuis of herstellen van een zware aandoening of ongeval, kunnen in een centrum voor herstelverblijf terecht voor opvang, verzorging en revalidatie. Ouderen verblijven er maximaal 60 dagen, tot er voldoende herstel is om terug naar huis te gaan. In een centrum voor herstelverblijf is een team van professionelen aanwezig voor medische verzorging, revalidatie, hulp bij de dagelijkse handelingen en emotionele of psychologische begeleiding. Een centrum voor herstelverblijf is toegankelijk voor alle leeftijdsgroepen. Het is een oplossing als een verblijf in het ziekenhuis niet langer noodzakelijk is, maar de persoon in kwestie nog niet voldoende op kracht is gekomen om al naar huis te gaan. Zo wordt onnodig verblijf in een ziekenhuis vermeden.
Nachthulp
Dit is een vorm van dienstverlening waarbij een oudere die thuis verzorgd wordt ’s nachts kan opgevangen worden. Ofwel komt er een vrijwilliger, of een gediplomeerde verzorgende aan huis, ofwel wordt de zorgbehoevende oudere opgevangen in een woonzorgcentrum in de regio.