Mantelzorgers, mensen die een familielid, naaste, vriend of buur helpen, zijn een belangrijke partner in de zorg voor mensen die hulpbehoevend zijn.
Uit de cijfers van de laatste Nationale Gezondheidsenquête (gegevens van 2013) blijkt dat in België ongeveer 860.000 personen mantelzorgers zijn, met andere woorden 9% van de bevolking. Het percentage ligt hoger bij vrouwen (11%) dan bij mannen (8%). “Twaalf procent van de Belgen tussen 45 en 64 jaar is mantelzorger”, zegt professor Herman Van Oyen van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid. “Deze zogenaamde sandwichgeneratie is vaak nog actief op de arbeidsmarkt en staat daarnaast zowel in voor de zorg van ouders als kinderen. Dat komt onder meer door de verhoging van de gemiddelde leeftijd waarop vrouwen kinderen krijgen”, aldus de professor. Naast mantelzorg voor een medebewoner en/of gezinslid, helpt één op de vijf mantelzorgers ook een buur en/of vriend. Dit percentage ligt overigens veel hoger in Brussel (31%) en Wallonië (21%) dan in Vlaanderen (14%). Tot slot blijkt dat het percentage mantelzorgers lager ligt bij de actieve bevolking dan bij werkzoekenden (respectievelijk 8 en 10%).
Mantelzorgers nemen steeds meer taken op zich die vroeger door gezondheidswerkers werden verricht. Bijna de helft verleent dagelijks (informele) zorg en 20% besteedt er zelfs meer dan 20 uur per week aan. Al deze uren samen vertegenwoordigen meer dan 150.000 voltijdse jobs. Sommige ontwikkelingen verklaren deze duidelijke verschuiving van de gezondheidszorg naar naaste hulpverleners: de kortere duur van ziekenhuisverblijven, de aanmoediging van oudere personen om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen, enz.
Meerdere studies hebben aangetoond dat mantelzorg een onweerlegbare invloed heeft op de fysieke en mentale gezondheid van de mantelzorgers. Het risico dat zij zich in slechte gezondheid voelen, neemt toe met 63% bij mannen en met 27% bij vrouwen.