Haren worden geproduceerd uit huidcellen in de haarfollikels of haarzakjes. Het aantal haarfollikels op de schedelhuid schommelt rond de 100.000. Het aantal van die haarzakjes is genetisch bepaald. Met het ouder worden vermindert het aantal haarzakjes lichtjes, en dus automatisch ook het aantal haren.

Haren worden geproduceerd uit huidcellen in de haarfollikels of haarzakjes. Het aantal haarfollikels op de schedelhuid schommelt rond de 100.000. Het aantal van die haarzakjes is genetisch bepaald. Blondharigen hebben bv. meer haarzakjes dan donkerharigen en dan rosharigen. Met het ouder worden vermindert het aantal haarzakjes lichtjes, en dus automatisch ook het aantal haren.

Haargroei is een cyclisch proces met met fasen van groei (‘anagene fase’), overgang (‘katagene fase’) en afbraak (‘telogene fase’).

De groeifase van de schedelharen duurt ongeveer 3 jaar. Op het einde van die periode stopt de celdeling en wordt het haar steeds dunner. Tijdens de overgangsfase komt het haar stilaan los uit het haarzakje om tijdens de afbraakfase uit te vallen. Die afbraakfase duurt ongeveer 3 maanden.

In tegenstelling tot sommige dieren, waar de haren na de winter massaal uitvallen, vertoont de haarcyclus bij de mens een veel regelmatiger verloop. Al is er toch wel een zekere seizoensinvloed met een piek van haarverlies rond augustus-september.

Bij de mens bevinden zich steeds een 60 à 90 % van de haren in de groeifase en 10 à 20% in de rust- of afbraakfase. Indien we ervan uitgaan dat op een hoofd 10.000 haren staan en dat één haar 100 dagen (3 maanden) blijft staan, dan gaan op één dag gemiddeld 100 haren op natuurlijke wijze verloren.
De snelheid waarmee het haar groeit varieert van persoon tot persoon, maar gemiddeld worden de haren 0,5 mm per dag langer. Het haar van vrouwen groeit iets sneller dan dat van mannen, en de ‘piekleeftijd’ ligt tussen 50 en 70 jaar.

Haarverlies meten

Wanneer men de indruk heeft dat men teveel haar verliest, kunnen volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

• gedurende 24 uur, 4 dagen na het wassen (of indien men het haar vaker wast, 24 uur voor de volgende wasbeurt) de uitgevallen haren verzamelen en tellen;
• de trektest: aan een bosje haar van ongeveer 100 haren zachtjes trekken. Wanneer er meer dan 20 haren lossen, is verder onderzoek nodig;
• het trichogram of haarwortelstatus: bij deze methode worden ongeveer 50 haren afgeknipt tot op 1 cm, die dan met een snelle ruk in de richting van de haargroei worden geëpileerd. De haarwortels worden dan onder de microscoop bekeken, waardoor men objectieve informatie verkrijgt omtrent de groeifasen en de afwijkende vormen van de haarwortels.

Hormonale haaruitval (androgenetische alopecie)

De meest voorkomende vorm van haaruitval is de androgenetische alopecie die ontstaat onder invloed van androgenen, de mannelijke hormonen. Dit soort haaruitval komt zowel bij mannen als vrouwen voor, zij het dan in lichtere mate.

Het is het typische haarverlies dat vanaf een zekere leeftijd optreedt. Bij de man begint het meestal met het opschuiven van de haargrens ter hoogte van de slapen, later ook op het voorhoofd. Tegelijk kan de kruin kaal worden. Het eindstadium waarbij alleen nog een hoefi jzervorige beharing overblijft, wordt slechts door een 10 à 15% van de mannen bereikt. Bij vrouwen verloopt het haarverlies discreter en evolueert men nooit naar een echte kaalheid.

Deze vorm van haarverlies is erfelijk bepaald. Men vermoedt dat er een genetische aanleg bestaat waardoor de haarwortel bij sommige mensen gevoeliger is voor het mannelijk hormoon, zelfs bij normale concentraties, waardoor de haren sneller hun haarcyclus beeindigen, en er dus meer haren verloren gaan dan er worden gevormd.

Deze vorm van haarverlies kan niet ‘genezen’, maar er bestaan wel een aantal methoden om de evolutie te stoppen of zelfs nieuwe haargroei te bewerkstelligen :

• Een haarlotion met 2% minoxidil, een geneesmiddel dat oorspronkelijk gebruikt werd bij hoge bloeddruk, kan het haar opnieuw doen groeien. Het product moet wel levenslang worden gebruikt, anders herbegint de haaruitval.
• Recente studies tonen ook aan dat een lotion met een antibacterieel en een antischimmelmiddel eveneens het haarverlies en de jeuk die ermee gepaard gaat, kunnen afremmen.
• Bij vrouwen kan men in zowat 50% van de gevallen de haaruitval afremmen met hormonale preparaten die de werking van het mannelijk hormoon testosterone blokkeren.
• Chirurgische methodes zoals haartransplantatie en reductie van de hoofdhuid, kunnen zeer bevredigende resultaten opleveren.